Jeżeli zastanawiasz się nad zakupem kotła na paliwo stałe i nie wiesz jaki wybrać dobrze trafiłeś 🙂 w tym wpisie przedstawię krok po kroku kotły na paliwa stałe na węgiel, ekogroszek, pellet – podpowiadam jaki wybrać. Każdy inwestor budujący lub remontujący dom musi zdecydować czym będzie go ogrzewać. Najpopularniejszymi paliwami w Polsce wykorzystywanymi do ogrzewania jest gaz i węgiel, rzadziej energia elektryczną czy olej opałowy. Aby móc pozwolić sobie na ogrzewanie gazowe (praktycznie bezobsługowe) musimy mieć dostęp do sieci gazowej. Jeżeli takowego nie posiadamy, możemy także postawić zbiornik na gaz płynny na własnej posesji, jest on jednak jednym z droższych paliw. Musimy także pamiętać o dodatkowych kosztach inwestycyjnych związanych z podłączeniem instalacji paliwowej (tutaj gazowej) do urządzenia grzewczego. Ogrzewanie elektryczne, mniej popularne z uwagi na wysoką cenę energii elektrycznej. Może to być np. elektryczne ogrzewanie podłogowe (generujące wysokie koszty eksploatacyjne) czy ogrzewanie za pośrednictwem pompy ciepła (w tym wypadku mamy wysokie koszty inwestycyjne). Pośrednim rozwiązaniem może być elektryczne ogrzewanie piecem akumulacyjnym. W tym przypadku wykorzystujemy do celów grzewczych tańszą II nocną taryfę energii elektrycznej, co nieco zmniejsza koszty eksploatacyjne. Ogrzewanie olejowe jest również bardzo wygodne w eksploatacji, ale paliwo to wymaga magazynowanie w dużych specjalnych zbiornikach. Dodatkowo konieczna jest także instalacja doprowadzająca paliwo do kotła (dodatkowe koszty). Olej opałowy jest niestety obecnie bardzo drogim paliwem. Ogrzewanie kotłem na paliwa stałe. W tego typu urządzeniach jak sama nazwa wskazuje spalane są paliwa stałe takie jak wspomniany węgiel, drewno, ekogroszek, pellet czy brykiet. Poniżej bardziej szczegółowo opisane wady i zalety stosowania tych urządzęń: Zalety: Dość niska cena opału w stosunku do innych paliwa takich jak gaz czy olej Ekonomia użytkowania Stosunkowo niskie koszty inwestycyjne związane z zakupem kotła i wykonaniem instalacji. Kotły są relatywnie tanie w stosunku do urządzeń na inne rodzaje paliw. Nie ma tutaj konieczności doprowadzania instalacji paliwowej jak w przypadku wyrobów na gaz czy olej. Dostępność paliw Wady: Konieczne jest regularne uzupełnianie opału Niezbędne jest okresowe czyszczenie kotła i wybieranie popiołu Musimy przewidzieć dodatkowe miejsce na składowanie opału Dla przypomnienia – kotły na paliwa stałe mogą pracować tylko w układzie otwartym – na ten temat pisałem we wpisie „System centralnego ogrzewania-otwarty czy zamknięty”. Najpopularniejsze rodzaje kotłów na paliwa stałe: 1. Kotły zasypowe zajmują niewiele miejsca i są najtańszymi typami urządzeń na paliwa stałe. Spalane jest w nich najpopularniejsze paliwo jakim jest węgiel. Niestety charakteryzują się niskim komfortem obsługi. W tego typu urządzeniach w momencie kiedy wypali się węgiel konieczne jest kolejne zasypanie paliwa i rozpalenie urządzenia. Rys. 1 . Widok zewnętrzny oraz przekrój poprzeczny kotła na paliwo stałe – zasypowego Przykładowe urządzenia tego typu: kocioł zasypowy na paliwa stałe przykład 1 kocioł zasypowy na paliwa stałe przykład 2 2. Kotły z podajnikiem – możemy wykorzystywać w nich paliwo jakim jest ekogroszek czy pellet. Paliwo to jest rozdrobnione dzięki czemu możliwy jest automatyczny transport do kotła przez podajnik ślimakowy wprost ze zbiornika na opał. Dzięki temu kotły te są niezwykle wygodne w użytkowaniu. Raz zasypany zbiornik na opał pozwala na praktycznie bezobsługową pracę kotła nawet przez kilka dni. Posiadają tzw. palnik retortowy. Sterownik reguluje prędkość podawania paliwa i czuwa, aby kocioł nie zgasł. Z uwagi na bardziej zaawansowaną budowę i automatykę kotły te są znacznie droższe od urządzeń zasypowych. Rys. 2. Widok zewnętrzny oraz przekrój poprzeczny kotła na paliwo stałe – z podajnikiem Przykładowe urządzenia tego typu: kocioł na paliwa stałe z podajnikiem, przykład 1 kocioł na paliwa stałe z podajnikiem, przykład 2 3. Kotły na drewno – to najczęściej urządzenia zbliżone do kotłów zasypowych tylko o wydłużonej budowie (długim ruszcie). Wszystko po to, aby można było zmieścić dość długie kloce drewna, które palą się wolniej i mniej dymią (w porównaniu do mniejszych kawałków). Kotły tego typu posiadają dmuchawę powietrza. Widok zewnętrzny oraz przekrój poprzeczny kotła na paliwo stałe – na drewno Przykładowe urządzenie tego typu: kocioł na drewno 4. Kotły zgazowujące drewno (na tzw. holzgas) Kotły tego typu mają największą sprawność przy spalaniu drewna. Z uwagi na to, że urządzenia tego typu spalają drewno przy mocy bliskiej mocy nominalnej, konieczne jest montowanie w kotłowni także bufora ciepła. Do tego niezbędny jest też układ automatycznej regulacji zarządzający całym takim układem. Obecnie na rynku mamy wiele różnych konstrukcji kotłów na paliwa stałe jednak zasada ich pracy (spalania) pozostała niezmienna. Wyróżniamy zatem kotły z tzw. „dolnym spalaniem” oraz „górnym spalaniem”. Przykładowe urządzenie tego typu: kocioł zgazowujący drewno 1. Kotły z górnym spalaniem – ich konstrukcja jest prosta. Ograniczenie mocy w tych urządzeniach polega na dławieniu dopływu powietrza. W tego typu kotłach nie ma elektroniki. Kotły te mają tą zaletę, że są tanie i spalają szeroko dostępne u nas paliwa 🙂 . W tych urządzeniach porcja paliwa, która zasypana została do kotła spalana jest na ruszcie, a spaliny przepływają przez całe zasypane paliwo, a nie tylko jego rozżarzoną część jak w kotłach z dolnym spalaniem. Rozpalana jest cała objętość zasypu. Rys. 4. Schemat pracy kotła z górnym spalaniem 2. Kotły z dolnym spalaniem – w tych urządzeniach porcja paliwa która znajduje się w kotle spalana jest bezpośrednio nad rusztem. Dzięki temu spaliny nie muszą przepływać przez całą warstwę zasypanego paliwa. Dostają się zatem od razu do kanału spalinowego obok komory paleniskowej. Kolejne warstwy paliwa są stopniowo podgrzewane. Części lotne zawarte w paliwie uwalniane są w sposób powolny. Następnie są dopalane w miejscu występowania żaru. Jest to lepszy model spalania niż spalanie górne – paliwo wypalane jest bardziej efektywnie. Rys. 5. Schemat pracy kotła z dolnym spalaniem W tym momencie zachęcam także do zapoznania się z tematyką poprawnego rozpalania w kotle na paliwa stałe czyli „rozpalaniem od góry„. Sposób ten pozwala zaoszczędzić sporo opału i sprawia, że palenie jest bardziej efektywne i za razem czystsze (nie powstaje dużo dymu). Znamy już teorię, ale od czego tak naprawdę zacząć wybieranie kotła na paliwo stałe? 1. Pierwszą kwestią jest wybór rodzaju paliwa. W różnych obszarach Polski dostępne i popularne są różne rodzaje paliw. Jest to tak ważne, ponieważ decydując się na dane paliwo musimy dobrać odpowiednio przystosowany do niego kocioł. Niektóre urządzenia przystosowane są do spalania dwóch rodzajów paliw np. węgiel i drewno. W tym wypadku węgiel jest paliwem podstawowym dzięki któremu kocioł osiąga moc maksymalną i pracuje dłużej na jednym zasypie. Paliwo to wypala się w urządzeniu całkowicie. Jest również paliwo zastępcze np. drewno, które nie zapewnia maksymalnej mocy kotła i może nie wypalać się w całości. Kocioł na takim paliwie może pracować krócej. Jakie rodzaje paliw stałych mamy do wyboru: Standardowe paliwa stałe: Węgiel kamienny – najbardziej powszechnie stosowane paliwo stałe, wyróżniające się kilkoma odmianami o różnej wartości opałowej. Najpopularniejsze gatunki: orzech (do kotłów bez nadmuchu), miał węglowy (kotły z nadmuchem) Węgiel brunatny – posiada dość niską wartość opałową zbliżoną do drewna, które na dodatek jest od niego tańsze Koks – najwydajniejsze paliwo stałe i zarazem najdroższe Ekogroszek – produkowany z węgla z węgla kamiennego lub brunatnego. wykorzystywany w kotłach retortowych z podajnikiem Ekologiczne paliwa stałe (biomasa) Drewno – niedrogie i zaliczane do źródeł odnawialnych, chociaż proces odnawiania jest dość długi J. Posiada dość niską wartość energetyczną. Zaletą tego paliwa jest cena Pelety i brykiety – posiadają wartość energetyczna zbliżona do węgla i są stosunkowo niedrogie. Paliwo to ma postać sprasowanej biomasy (w kształcie walca): różnych odpadów drzewnych, trocin itp. 2. Drugą kwestią jest właściwa moc kotła (o tym jak dobrać moc kotła pisałem tutaj). Kocioł nie może mieć zbyt małej mocy, ponieważ nie dogrzeje pomieszczeń. Moc zbyt duża spowoduje pracę przy niskim obciążeniu urządzenia, co z kolei ma wpływ na szybsze jego zużycie. 3. Trzecią kwestią jest wydzielenie pomieszczenia na kotłownię o odpowiednich gabarytach. Miejsca musi być wystarczająco, aby można było przeprowadzać czynności związane z użytkowaniem oraz serwisowaniem. Kotły zasypowe nie zajmują dużo miejsca, ale kotły z podajnikiem potrzebują już znacznej przestrzeni. Jest to podyktowane tym, że urządzenia te mają z boku dołączony zbiornik na opał o znacznych rozmiarach. Na co jeszcze powinniśmy zwrócić uwagę? 1. Istotny jest także oczekiwany przez nas komfort obsługi – kotły zasypowe czy kotły z podajnikiem, tzn. czy odpowiada nam tańszy kocioł zasypowy, czy też jesteśmy gotowi na większy wydatek związany z zakupem kotła z podajnikiem, który z kolei pozwala na bardziej komfortową eksploatację. 2. Układ sterowania – wyróżnić możemy kotły, w których paliwo spala się poprzez ciąg naturalny – bez sterowania oraz kotły wyposażone w sterownik, który zarządza pracą wentylatora nadmuchowego i podajnika (jeżeli urządzenie jest w niego wyposażone). Układ sterowania pozwala też na wybranie żądanej przez nas temperatury w a nawet Jednym słowem – sterowanie zapewnia bardziej efektywne spalanie i lepszy komfort użytkowania – a za to trzeba dodatkowo zapłacić. 3. Należy zaplanować miejsce składowania opału. Do magazynowania węgla lub drewna wymagana jest dość duża powierzchnia. Podsumowując Każdy system ogrzewania niezależnie od tego jakim paliwem jest zasilany ma swoje wady i zalety. Decyzja związana z wyborem sposobu ogrzewania podejmowana jest raz na długie lata, więc powinna być przemyślana. Jeżeli chodzi o kotły na paliwa stałe są one najtańsze w użytkowaniu lecz ich eksploatacja jest niestety uciążliwa. W wielu przypadkach są jednak najlepszym, a czasem jedynym rozwiązaniem jakie możemy zastosować. Pozdrawiam i życzę dużo „czystego” ciepła 🙂